سید حسین موسوی خوانساری (د 1191 ق) جد صاحب روضات الجنات و استاد میرزا ابوالقاسم قمی (م 1231 ق) صاحب قوانین است.

میرزای قمی از ایشان اجازه روایی نیز دارد. نسخه این اجازه در پایان مجموعه رسائلی (ش 88) به خط میرزا در کتابخانه مدرسه آیة الله خویی در مشهد هست . ⁽¹⁾

سید حسین خوانساری این اجازه را در نجف اشرف هنگام مسافرت به مکه به تاریخ 11 شوال 1177 به میرزا داده است.
در اینجا متن این اجازه نقل می شود. اما نکته قابل ذکر اینکه در کتاب ضیاء الابصار (ج1، ص 655) در ذیل شرح حال سید حسین موسوی خوانساری، در ضمن شاگردان و مجازان از ایشان، علاوه بر میرزا ابوالقاسم قمی، کسی به نام «ابوالقاسم بن حسن گنجی ⁽²⁾[صحیح: کُیخی ]» را نیز از مجازان ایشان دانسته اند! در حالی که این شخص کسی جز میرزای قمی نیست و با اندکی دقت این اشتباه پیش نمی آمد. متاسفانه در فهرستگان نسخ خطی حدیث شیعه (ج11) نیز همین سهو از طریق فهرست کتاب های خطی کتابخانه مدرسه آیة الله خوئی راه یافته است !⁽³⁾




بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین، والصلاة علی سیدنا محمد وآله الطاهرین.

وبعد، فقد استجازنی أحبّ أصدقائی وأکرم أخلّائی وأحبّائی أعنی الموفّق والمدقّق المحقّق، ذا الطبع المستقیم الوقّاد والذهن السلیم النقّاد، بل الفاضل الکامل والعالم العامل، جامع الشیم المرضیة والمکارم أبا القاسم- وفّقه الله لتحصیل أعلی مرتبة العلم والعمل وبلغه بفضله ورحمته منتهی الأمل-.

فأجزت له (دام تأییده وتسدیده) وأنا الضعیف الفقیر إلی الله الغنیّ القوّی حسین بن السید أبی القاسم الموسوی (غفرالله لهما وجمیع المؤمنین) أن یروی کلّ ما یجوز لی روایته وجُلّ ما یسوغ لی إجازته من مؤلفّات أصحابنا (رضوان الله علیهم) سیّما الکتب الشریفة الأربعة لأبی جعفرین الثلاثة (رضی الله تعالی عنهم وقدس الله ارواحهم) التی علیها المدار فی هذه الأعصار أعنی کتاب جامع الکافی وکتاب من لایحضره الفقیه وکتاب التهذیب وکتاب الاستبصار بطرقی وأسانیدی إلی المشایخ العظام، منها ما تشرّفتُ به من الإجازة الصادرة عن المولی الأعظم والفاضل الکامل المحدث الفقیه المکرّم مولانا محمد صادق ابن الفاضل العالم المحقّق المدقّق، وحید أوانه وفرید زمانه العلّامة الفهّامة المولی محمد بن عبد الفتّاح التنکابنی المشتهر بسراب (أعلی الله تعالی درجاتهما) عن والده الجلیل النبیل عن علّامة العلماء المحققین مولانا محمد باقر بن محمد مؤمن السبزواری رحمة الله مؤلّف الکفایة وذخیرة المعاد عن مشایخه الکرام (قدس الله أرواحهم).

و عنه أعنی عن مولانا محمد صادق «أیضا عن الشیخ الأفضل الأکمل الأعلم ذی المناقب والمفاخر والسحاب الماطر والبحر الزاخر مولانا محمد باقر المجلسی (قدس الله تعالی روحه الشریف وحشره مع محمد وآله، صلوات الله علیهم عن أبیه العالم العابد الزاهد المحدث الوَرع الفاضل مولانا محمد تقی«عن شیخ الإسلام والمسلمین، بهاء الملّة والدین (أعلی الله تعالی درجته) عن مشایخه الکرام (رحمهم الله تعالی) بطرق مذکورةٍ فی محالّها، متّصلة بالمشایخ الثلاثة (رضی الله عنهم) منتهیة إلی أصحاب العصمة (صلوات الله علیهم).

و کتب ذلک فی ضحوة یوم الجمعة الحادی عشر من شوّال المکّرم من شهور سنة سبع وسبعین ومائة وألف هجریة بالغری السریّ (علی ساکنه ومشرفه أفضل الصلاة والتحیة) حین المسافرة إلی بیت الله الحرام.

و الحمدلله رب العالمین، والصلاة والسلام علی محمد وآله الطاهرین أجمعین.

---

* این جستار در دفتر دوم مجله کتاب شیعه، چاپ خواهد شد.

۱. فهرست کتاب های خطی مدرسه آیة الله خوئی، ص ۵۹-۵۷.

۲. ر. ک. قمیات، سید حسین مدرسی، ص ۱۵۰، و نیز انجام نسخه خطی رساله حسن و قبح عقلی به خط میرزای قمی موجود در کتابخانه آیة الله سیدی در قم. کیخی منسوب به کیخ نام روستایی از توابع رشت بوده است.

۳. همین بدخوانی و اشتباه- یعنی خواندن «گنجی» به جای «کیخی» در فهرست نسخه های عکسی مرکز احیای میراث اسلام (ج ۴، ص ۱۲۵) در مورد یکی از آثار میرزای قمی رخ داده و از آنجا به فهرستواره دست نوشت های ایران (ج ۱، ص ۱۳۴) راه یافته و در نتیجه این شخص کسی جز میرزای قمی فرض شده است. (رک: فهرست دنا، ۱۱، ص ۹۷۸)