حاجی بابا قزوینی از شاگردان خاصّ شیخ بهایی است که در کتب تراجم کمترین اطلاعی از او درج شده است. این حاجی بابا کتاب معروفی به نام مشکول ـ به تقلید از کشکول شیخ بهایی ـ دارد که ترجمه فارسی آن به دست ما رسیده است. در اینجا با گزارش یک مجموعه مخطوط اطلاعاتی از میرزا بابا قزوینی ارائه می دهیم.
تصویر مجموعه 14232 کتابخانه مجلس شورای اسلامی به تازگی به دستمان رسیده است در این مجموعه چند رساله از شیخ بهایی و یک رساله از شیخ عبدالعالی فرزند محقق کرکی وجود دارد. رساله اول رساله اثنا عشریه صلاتیه از شیخ بهایی است به خط بنیاد [؟] الحسینی، تحریر 1012 ق که حاجی بابا قزوینی آن را در 1014 بر مؤلف ـ یعنی شیخ بهائی ـ خوانده است و شیخ بهائی در آخر رساله به خط خودش به همین حاجی بابا قزوینی در قریه آب کرم ـ بین دیلمان و قزوین ـ اجازه داده است. [تصویر شماره یک]
تصویر شماره یک
رساله دوم بخشی از «حبل المتین شیخ بهائی» است در مسئله ارث.
رساله سوم هم «اثنا عشریه صومیه» است به خط همین قزوینی با اجازه ای به خط شیخ بهایی. [تصویر شماره دو]
تصویر شماره دو
رساله چهارم «اثنا عشریه حجیّه» است به خط قزوینی مزبور در 1020 قمری با اجازه ای به خط شیخ بهایی در اصفهان . [تصویر شماره سه]
تصویر شماره سه
در ابتدای رساله پنجم که «حاشیه بر جامع المقاصد» یا متن قواعد الاحکام علامه است و از آثار فرزند محقق کرکی، تاریخ تولد محشّی (19 ذی القعده 926) از روی دستخط محقق کرکی به قلم حاجی بابا قزوینی و همچنین تاریخ وفات محقق کرکی (= مقتدای شیعه) و تاریخ وفات فرزند او (= ابن مقتدای شیعه 993) آمده است. [تصویر شماره چهار]
تصویر شماره چهار
چند نکته:
1ـ مرحوم آقا بزرگ طهرانی هم همین دستخط محقق کرکی را نقل کرده، اما به جای تاسع عشر، تاسع آورده (احیاء الداثر، ص 122)، یعنی تاریخ تولد فرزند محقق کرکی در آنجا نهم ذیقعده ثبت شده است.
2ـ در کتاب حیاة المحقق الکرکی و آثاره (ج1، ص106ـ107) ده عنوان از آثار عبد العالی ثبت شده که در میان آنها حاشیه جامع المقاصد یا قواعد الاحکام وجود ندارد.
3ـ مرحوم طهرانی هم تنها از حاشیه جامع المقاصد شیخ لطف الله میسی نام برده (ذریعه، ج6، ص56) و از این حاشیه گزارشی نداده است. همچنین در حواشی قواعد از حاشیه عبد العالی سخنی نگفته است.
4ـ صاحب اعیان الشیعه نیز در شرح حال عبدالعالی (ج12، ص23ـ24) از شرح قواعد یا جامع المقاصد ایشان یادی نکرده است.
از جناب آقای علی اکبر زمانی نژاد که در شناسایی نسخه کمکم کردند تشکر میکنم.
30/4/1387
