۱ـ یکی از تألیفات بهایی «تشریح العالَمَین در علم هیئت و تشریح اعضا» است. این اثر در هیچ یک از کتب تراجم و فهارس به ایشان نسبت داده نشده است بجز «تذکره خیرالبیان» تألیف ملک شاه حسین سیساتی (زنده در ۱۰۳۶ق). این تذکره تا کنون چاپ نشده و تنها قسمتی از آن شامل علمای شاعر معاصر سیستانی را جناب عارف نوشاهی چاپ کرده است (در مقالات عارف، دفتر دوم، تهران، ۱۳۸۶).
۲ـ روزهای اخیر «فهرست آثار شیخ بهایی، موجود در کتابخانه آیة الله مرعشی» از چاپ درآمده و در تصویرهای ضمیمه پایان کتاب، برگ آغاز رساله تشریح العالمین ـ بر اساس نسخه خطی شماره ۴۲۵۰ـ کلیشه شده و مؤلف آن را ناشناس معرفی کرده است!
این نسخه به خط بهایی است و به احتمال زیاد، برگ به جامانده بخشی از همان کتاب «تشریح العالَمَین» در علم هیئت بوده است که مؤلف تذکره خیرالبیان ـ با همین تعبیرـ به بهایی نسبت داده است.
۳ـ موضوع رساله مذکور، چنانکه از یک صفحه باقی مانده و توصیف صاحب خیر البیان برمی آید، در دو علم هیئت و تشریح اعضای بدن است. و آنچه در فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیة الله مرعشی (ج ۱۱، ص ۲۵۱) در بیان موضوع آن آمده ناتمام است. در این فهرست، رساله این گونه معرفی شده: «در بیان عالم کبیر و عالم صغیر و شرح بدایع صنایع الهی»!؟
۴ـ به جز این رساله، که دلالت می کنده شیخ بهایی در علم طب هم دستی داشته، در چندین مورد در «کشکول» نیز مطالبی از آثار طبی را نقل و سپس نقد می کند. همچنین در کتابخانه مدرسه آیة الله گلپایگانی نسخه ای از ترجمه «بُرء الساعه» محمد بن زکریای رازی وجود دارد که منسوب به شیخ بهایی است.
محسن صادقی
۲/۱۰/۸۷
سه شنبه ۱۰ دي ۱۳۸۷ ساعت ۱۳:۲۰
